สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) และเครือข่ายองค์กรงดเหล้าภาคตะวันออก(สคล.) ร่วมกับเครือข่ายประชาคมงดเหล้าจันทบุรี จัดกิจกรรมพัฒนาศักยภาพผู้นำคนหัวใจเพชร โดยมีผู้เข้าร่วม 5 ชุมชน ได้แก่ หมู่ที่ 1 บ้านเนิน, หมู่ที่ 2 บ้านกลาง , หมู่ที่ 3 บ้านเนินกลาง , หมู่ที่ 4 บ้านล่าง และหมู่ที่ 5 บ้านแถวนา รวมทั้งสิ้น 30 คน และมีคณะเครือข่ายองค์กรชุมชนตำบลบางสระเก้า เข้าร่วมสังเกตการณ์ และให้ข้อแนะนำเติมเต็มในประเด็นร่วมที่เป็นวีถีของชุมชนตามลักษณะกึ่งเมือง พูดถึงประเด็นปัญหาสมัยก่อน เช่น ผลกระทบจากระบบอุตสาหกรรมนากุ้งขยายวงกว้างสู่ชุมชน การลุกล้ำถางป่าชายเลนของนายทุน ผลกระทบที่เกิดกับแหล่งอาหารของชุมชน สัตว์น้ำทางธรรมชาติลดลงเนื่องจากสารเคมีตกค้างในลำคลอง ลุกลามไปถึงวิถีชีวิตเกี่ยวกับการสานเสื่อกกเริ่มสูญหาย เป็นต้น
ทำให้ช่วงนั้นเกิดการตั้งวงดื่มสุราเพิ่มขึ้นเพราะต้องการหาที่ปรึกษา หาคนให้กำลังใจจากสภาพปัญหาที่รุมเร้าในครั้งนั้น การทำงานระหว่างแกนนำในพื้นที่กับคนเลิกเหล้าที่เกิดจากโครงการงดเหล้าเข้าพรรษาในชุมชน เป็นการชวนที่ยากมาก ทำสำเร็จเพียง 2-3 คน เน้นชวนกลุ่มเป้าหมายที่เป็นผู้นำชุมชนให้เริ่มต้นก่อน และค่อยๆ ทำมาจนถึงปัจจุบัน เปิดพื้นที่กิจกรรมให้คนที่สนใจมาเข้าร่วม
หลักสูตรกระบวนการในครั้งนี้จึงต้องออกแบบพร้อมกับเชื่อมกลยุทธ์การสื่อสารในสถานการณ์ต่างๆ เช่นการชวนผู้นำชุมชน การชวนนักดื่มในครอบครัว เป็นต้น เพื่อนำมาวิเคราะห์ออกแบบการพูดคุยตั้งแต่คนติดเหล้า ที่ยังไม่เลิกเหล้า คนติดเหล้าที่เลิกแล้ว และการพูดคุยด้านการพัฒนาอาชีพในศูนย์เรียนรู้ของกลุ่มชุมชน รวมถึงการร่วมทำแผนที่ชุมชนเพื่อให้เห็นภาพของการเชื่อมต่อ จุดมำคัญ กลไกบทบาทหน้าที่ในชุมชน และประเด็นปัญหาที่ต้องการแก้ไข
นางพุทธชาติ สุขสิงห์ ผู้ประสานงานงดเหล้าจันทบุรี กล่าวถึงจุดเด่นของแกนนำชุมชนบางสระเก้า ที่สามารถรวมตัวแลกเปลี่ยนเรียนรู้สถานการณ์ที่เกิดขึ้นกับชาวบ้าน และค้นหาทางออกร่วมกัน ทำให้เกิดความสำเร็จในการแก้ไขปัญหา เช่น การฟื้นฟูวิถีดั้งเดิมทอเสื่อกก ธนาคารชุมชน การประกาศเขตอนุรักษ์ ชุมชนคุณธรรมต้นแบบ เป็นต้น ผลสำเร็จได้จากสิ่งที่ทุกคนร่วมมือกันจัดทำขึ้นมาด้วยกันจากแรงคิด แรงทำ ขณะเดียวกันปัญหาการดื่มเหล้าของคนในชุมชนยังพบว่าเป็นปัญหาต่อการใช้ชีวิตอยู่ไม่น้อย ในชุมชนมีการรณรงค์อย่างต่อเนื่องแต่ก็ไม่ได้ลงรายละเอียดกับคนที่ดื่มมากนัก ส่วนใหญ่ชวนมาเข้าโครงการฯ ก็ร่วมทำได้ครบพรรษาบ้าง ไม่ครบบ้าง จึงอยากจะได้ความรู้ที่สามารถพัฒนาคนต้นแบบให้สื่อสารอย่างจริงจัง และเห็นเป็นปัญหาร่วมกัน การพัฒนาศักยภาพครั้งนี้ทำให้เห็นมุมมองของการจัดวงคุย เห็นภาพชัดขึ้นในขั้นตอน รวมไปถึงชมรมฯ ที่ต้องติดตั้งภารกิจให้ชัดเจนเพื่อช่วยเหลือได้ตรงจุดมากยิ่งขึ้น
อย่างไรก็ดี ตำบลบางสระเก้า เป็นชุมชนเล็กๆ ที่มีตํานานทางประวัติศาสตร์อันเลืองชื่อมีอัตลักษณ์โดดเด่นทางวัฒนธรรมท้องถิ่นดินแดน 3 น้ํา 9 นา (3 น้ํา คือ น้ําจืด น้ําเค็ม และน้ํากร่อย ส่วน 9 นา คือ นาข้าว นากก นาปอ นาบัว นาถั่ว นาข้าวโพด นามะพร้าว นามะนาว และนากุ้ง) บางสระเก้าเป็นชุมชนเกษตรกรรม มีพื้นที่ราบลุ่มปากแม่น้ําที่เชื่อมสู่ทะเลป่าชายเลน โดยชาวบ้านในตําบลมีอาชีพเกี่ยวข้องกับการทอเสื่อ ทํานา ทําสวนผลไม้ และการประมงพื้นบ้าน คนบางสระเก้ามีความสามัคคี เอื้อเฟื้อ อย่างแน่นแฟ้นต่อกัน เกิดจากการสั่งสมของต้นทุนทางวัฒนธรรมที่ส่งต่อกันมา เห็นได้จากการรวมกลุ่มเข้าโครงการชุมชนคุณธรรม การมีส่วนร่วมของคนในชุมชนในประเด็นที่เกี่ยวโยงกับวิถีชีวิตของคนที่นี่ สามารถสร้างบุคคลต้นแบบ และการร่วมป้องกันอบายมุขให้ส่งผลน้อยที่สุดกับลูกหลานของเขาในวันข้างหน้า วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2565 ณ ศูนย์ศิลป์เสื่อบางสระเก้า ตำบลบางสระเก้า อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี #พัฒนาศักยภาพคนหัวใจเพชร #หลักสูตรผู้นำคนหัวใจเพชร #ชมรมคนหัวใจเพชรตำบลบางสระเก้า #ชุมชนคนสู้เหล้า #เครือข่ายงดเหล้า #สสส #อุดมสุข
